Gia Cát Lượng và Tào Tháo: Ai giỏi hơn ai?

GIA CÁT LƯỢNG: NHỮNG SAI LẦM LIÊN TIẾP

Xét về tài năng, trí tuệ trong Tam Quốc khó có người nào vượt được Gia Cát Lượng, kể cả người đó có là Tư Mã Ý. Nhưng trên toàn cục diện, Khổng Minh không thật sự thành công, nhất là ở cách dùng người.

Sai lầm đầu tiên phải nói đến đó là việc giao Kinh Châu cho Quan Vũ. Quan Vũ là vị tướng tận trung với nước với dân, một lòng phò tá Lưu Bị. Luận về võ và khả năng đánh trận, ông thuộc nhóm đầu trong Tam Quốc. Nhưng nhược điểm của Quan Vân Trường là “biết tiểu nghĩa mà không biết đại nghĩa”, có dũng nhưng không đủ mưu mẹo. Hơn ai hết, Khổng Minh là người hiểu rõ nhất tính cách của Quan Vũ nhưng ông vẫn giao cho ông trấn giữ Kinh Châu.

Kết quả, Kinh Châu bị Đông Ngô chiếm đánh. Nước Thục từ việc mất Kinh Châu mà trở nên suy yếu, không thể gượng dậy nổi. Đó là một trong những sai lầm lớn mà của Gia Cát Lượng.

Dù tài giỏi nhưng cuộc đời Khổng Minh mắc nhiều sai lầm.

Sau khi Quan Vũ, Trương Phi lần lượt qua đời, Lưu Bị lâm bệnh và cũng mất không lâu sau đó. Nhà Thục thiếu hụt nhân tài trầm trọng. Lưu Thiện dù là quân vương nhưng mọi quyền hành trong tay Gia Cát Lượng. Ông không chú trọng bồi dưỡng người tài, kể cả Triệu Vân cũng ít khi được trọng dụng.

Nhiều học giả Trung Quốc cho rằng Gia Cát Lượng đã sai khi chọn Khương Duy làm người kế tục mình trong chiến dịch Bắc Phạt. Không thể phủ nhận Khương Duy là vị tướng dũng mãnh bậc nhất của nhà Thục sau thời của Ngũ Hổ Tướng nhưng ông không phải người am hiểu chính trị.

Sau khi Khổng Minh mất, Khương Duy tiếp tục lãnh binh Bắc phạt đến lần thứ 9 khiến cho nước Thục đã yếu lại càng thêm yếu. Từ đó, nhà Thục dần dần lọt vào tay của Tư Mã Ý.

TÀO THÁO MỚI LÀ NGƯỜI BIẾT NHÌN XA TRÔNG RỘNG

Thực tế, Tào Tháo không được tôn sùng, luôn bị người đời hiểu là kẻ háo sắc, đa nghi, nham hiểm nên hình ảnh về ông có phần xấu xí. Nhưng xét về mưu trí, tài năng và thuật dùng người thì ông mới là người tài giỏi bậc nhất thời Tam Quốc.

Dưới trướng Tào Tháo có vô số những vị quân sư, chiến lược gia nổi bật thời Tam quốc như Tuân Úc, Quách Gia, Trình Dục hay Tuân Du. Những người này được đánh giá có năng lực không thua kém so với Gia Cát Khổng Minh.

Võ tướng trong tay Tào Thóa có anh em Hạ Hầu, Tào Nhân, Tào Hồng. Ngoài ra, ngũ tử lương tướng xuất sắc nhất theo đánh giá của Trần Thọ, không nằm trong gia tộc họ Tào, gồm Trương Liêu, Nhạc Tiến, Vu Cấm, Trương Cáp, Từ Hoảng.

Đến cuối cùng Tào Tháo vẫn là người biết trọng dụng người tài.

Dù có những danh tướng quyết không phục vụ dưới trướng Tào Ngụy như Quan Vũ, Triệu Vân, Tào Tháo đều nể trọng mà tha chết. Danh tướng có tài nhưng không có đức như Lữ Bố phải chịu kết cục bi thảm dưới tay họ Tào.

Đối với những nhân tài nhưng không biết nghe lời như Chu Bất Nghi, Tuân Úc, Dương Tu, tất cả đều phải nhận lấy cái chết. Dù sau này, Tào Tháo rất buồn vì một số người có tài, lại thân cận nhưng cuối cùng không phục mình.

Đến cuối cùng, Tào Tháo cũng giữ lời thề không xưng đế, âm thầm dọn đường cho con trai lên ngôi sau khi mình qua đời. Đây được coi là một trong những chiến lược đúng đắn nhất, dù ông phải “ngậm bồ hòn”.

AI TÀI GIỎI HƠN?

Trong cách dùng binh, Khổng Minh tỏ ra cực kỳ nghiêm khắc và làm theo quân lệnh. Ông từng trảm Mã Tốc bất chấp quân lính xin tha. Khổng Minh cũng bắt Quan Vũ lập quân lệnh trạng, nếu thua sẽ bị xử trảm tại Nhai Đình.

Điều đó đối với một người quân sư đứng đầu là cần thiết nhưng theo nhiều nhà học giả Trung Quốc, Khổng Minh đã có phần thiếu sót trong cách dụng binh của mình.

Tào Tháo thì sao? Nổi tiếng là tàn ác, có thể chém đầu bất kỳ ai nhưng đến cuối cùng ông vẫn là người biết trọng người tài. Một câu nói rất nổi tiếng của Tào Tháo khi tướng mình bại trận là: “Thắng bại là chuyện thường tình của binh gia”.

Một trong những câu nói nổi tiếng của Tào Tháo.

Năm 197, võ tướng Điển Vi liều chết cố thủ trước đợt tập kích của bè lũ Trương Tú, tạo cơ hội để Tào Tháo thoát chết. Khi thoát nạn trở về Hứa Xương, Tào Tháo lo lắng tìm kiếm Điển Vi.

Biết tin vị tướng dũng mãnh chết trận khi chưa cùng mình hoàn thành cơ nghiệp, Tào Tháo thương tiếc vô cùng. Ông sai người lập đền thờ, bày bàn cúng tế rồi nói với các tướng rằng: “Ta mất một con trưởng và một cháu yêu, cũng không thương là mấy, chỉ thương khóc Ðiển Vi mà thôi”.

Có thể nói, Tào Tháo đối xử với tướng lĩnh như vậy là bởi ông là người hiểu rõ đạo lý, nhất là đối với những võ tướng tài năng, hết mực trung thành. So với Gia Cát Lượng, người ta lại thấy Khổng Minh dễ dãi trong việc dùng người nhưng lại quá nghiêm khắc với các tướng lĩnh.

Thời Tam quốc, sách lược mà Gia Cát Lượng bày cho Lưu Bị, liên quân với Đông Ngô không ít lần khiến Tào Tháo đại bại. Nhưng đến cuối cùng, Thục Hán không thể phá vỡ cục diện thế chân vạc.

Năm 234, Gia Cát Lượng sinh bệnh rồi mất ngay trong chiến dịch Bắc phạt lần thứ 6, còn Tào Tháo đã có thể yên lòng nhắm mắt khi con trai mình là Tào Phi ép Hán Hiến đế nhường ngôi, trở thành Ngụy đế, Hoàng đế đầu tiên của Tào Ngụy.