Dấu hiệu bệnh sởi ở trẻ dưới 1 tuổi cùng cách điều trị và chăm sóc

Sởi là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus sởi (Polinosa morbillarum) gây ra, lây lan nhanh qua đường hô hấp, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm ở đường hô hấp, thần kinh, đường tiêu hóa, tai mũi họng, suy giảm miễn dịch, thậm chí là nguy cơ tử vong cao. Trong đó, sởi ở trẻ sơ sinh và sởi ở trẻ dưới 1 tuổi đặc biệt nguy hiểm. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ước tính có khoảng 136.000 ca tử vong do bệnh sởi trên toàn cầu vào năm 2022, chủ yếu là ở trẻ em dưới 5 tuổi chưa được tiêm chủng. Vậy dấu hiệu bệnh sởi ở trẻ dưới 1 tuổi là gì? Bố mẹ cần làm gì để chủ động phòng ngừa căn bệnh nguy hiểm này cho con?

BS Huỳnh Trần An Khương - Quản lý Y khoa vùng 2 Hồ Chí MInh, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC chia sẻ: “Trẻ dưới 1 tuổi là một trong những đối tượng có khả năng nhiễm sởi cao nhất, và một khi mắc thì bệnh diễn tiến nhanh, biến chứng nặng, thậm chí dẫn đến tử vong nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Vì vậy, bố mẹ cần nắm được các biểu hiện bệnh, hiểu rõ về cách phòng ngừa và điều trị để giúp kiểm soát tốt bệnh và mau chóng khỏi bệnh”.

Khả năng mắc bệnh sởi ở trẻ dưới 1 tuổi

Các chuyên gia cho biết trẻ dưới 1 tuổi có khả năng mắc bệnh sởi rất cao do cơ thể thiếu kháng thể chống lại virus sởi. Bởi hệ miễn dịch của trẻ lúc này còn non nớt, sức đề kháng yếu chưa thể sản sinh miễn dịch tự thân để bảo vệ chính mình. Trong khi kháng thể trẻ được thừa hưởng từ mẹ không tồn tại bền vững mà sẽ giảm dần trong khoảng 3-6 tháng đầu sau sinh và cho đến tháng thứ 9 trẻ mới đủ tuổi để tiêm vắc xin phòng bệnh sởi.

Sởi là bệnh truyền nhiễm lây lan nhanh và rất nguy hiểm với tỷ lệ hơn 90% ở những người có miễn dịch suy yếu và sức đề kháng kém. Nếu người lành hít phải không khí bị ô nhiễm hoặc chạm vào bề mặt của các đồ vật có dính giọt bắn chứa virus, sau đó vô tình đưa tay chạm vào mắt, mũi, miệng sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh. Chính vì vậy, trẻ sơ sinh có khả năng cao bị nhiễm sởi từ các thành viên trong gia đình, người chăm sóc, hoặc môi trường xung quanh nếu có người bị nhiễm bệnh mà không được cách ly đúng cách.

Ước tính trên toàn thế giới, bệnh sởi lây nhiễm cho khoảng 10 triệu người, khiến 100.000 đến 200.000 người tử vong mỗi năm, chủ yếu là ở trẻ em (1). Tại Việt Nam, dịch sởi năm 2014 từng là nỗi ám ảnh với người dân khi cả nước ghi nhận hơn 35 nghìn trường hợp sốt phát ban nghi sởi, trong đó gần 6,000 trường hợp mắc sởi, khiến 147 trường hợp tử vong có liên quan đến sởi. Phần lớn trường hợp mắc bệnh sởi là trẻ từ 9 tháng đến 24 tháng, và không được tiêm chủng.

Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), số ca mắc bệnh sởi trên toàn thế giới trong 2 tháng đầu năm 2022 đã tăng 79% so với 2 tháng đầu năm 2021 (2). Riêng tại Việt Nam, từ đầu năm 2024 đến nay, sởi xuất hiện và tăng cao trên cả nước. Như tại Nghệ An, tính đến ngày 22/6, tỉnh này ghi nhận 45 ca mắc sởi rải rác tại 11 huyện, thành thị. Ca mắc đầu tiên có triệu chứng khởi phát vào cuối tháng 3/2024, sau đó tiếp tục ghi nhận thêm 16 ca mắc mới vào tháng 4, đến tháng 5 là 14 ca và tháng 6 là 15 ca.

Ở khu vực phía Nam, tính đến ngày 11/6, ngành y tế ghi nhận 317 trường hợp sốt phát ban, trong đó nhiều ca xác định mắc sởi. Riêng TP HCM phát hiện 16 ca sởi trong ba tuần cuối tháng 5. Năm ngoái, thành phố không ghi nhận ca sởi nào.

Do đó, nếu không có ý thức phòng ngừa bệnh sởi bằng vắc xin để bảo vệ chính mình và tăng cường miễn dịch cộng đồng thì nguy cơ dịch sởi bùng phát theo chu kỳ 4-5 năm/lần là rất cao.

Dấu hiệu bệnh sởi ở trẻ dưới 1 tuổi

Trẻ dưới 1 tuổi là một trong những đối tượng có khả năng nhiễm sởi cao nhất, và một khi mắc thì bệnh diễn tiến nhanh, biến chứng nặng, thậm chí dẫn đến tử vong nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Vậy dấu hiệu bệnh sởi ở trẻ dưới 1 tuổi là gì?

Thông thường, bệnh sởi ở trẻ dưới 1 tuổi sẽ diễn tiến theo 4 giai đoạn:

Giai đoạn ủ bệnh

Ngay sau khi trẻ nhiễm virus gây bệnh, virus sởi (Polinosa morbillarum) sẽ ủ bệnh trong cơ thể trẻ từ 10-14 ngày (3) trước khi các triệu chứng của bệnh khởi phát rõ ràng.

Giai đoạn khởi phát

Sau giai đoạn ủ bệnh, trẻ sẽ trải qua giai đoạn khởi phát (còn gọi giai đoạn viêm long) trong khoảng 2-4 ngày với các triệu chứng điển hình như:

• Sốt cao
• Viêm long đường hô hấp trên
• Viêm kết mạc, đỏ mắt, mí mắt sưng nề, mắt có gỉ
• Viêm thanh quản cấp
• Sổ mũi hoặc nghẹt mũi
• Sưng hạch bạch huyết
• Xuất hiện đốm Koplik (nội ban) trong miệng, gây rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy, xuất hiện đốm ở phổi gây viêm phế quản, ho khan.

Giai đoạn phát ban

Giai đoạn này kéo dài trong khoảng 2-5 ngày, thường đến ngay sau khi trẻ sốt cao 3-4 ngày với triệu chứng đặc trưng là phát ban. Đầu tiên các đốm phát ban xuất hiện từ sau tai, sau gáy sau đó dần lan rộng đến vùng mặt, cổ và toàn thân, kể cả tứ chi, lòng bàn tay và gan bàn chân. Những vết phát ban này được mô tả có màu đỏ, nhỏ, hơi nổi gờ lên so với về mặt da, sát sẩn, có thể mọc thành từng đốm rải rác khắp cơ thể hoặc dính chùm với nhau tạo thành những mảng tròn 3-6mm. Đồng thời khi trẻ phát ban hết toàn thân thì triệu chứng sốt cũng giảm dần.

Giai đoạn hồi phục

Bước vào giai đoạn hồi phục, trẻ cơ bản đã hết sốt, các vết ban nhạt dần rồi chuyển sang màu xám, bong vảy phấn sẫm màu, lặn dần theo thứ tự xuất hiện của chúng. Đối với một số trường hợp, vết ban lặn khi trẻ vẫn còn triệu chứng sốt, lúc này bệnh có thể diễn tiến ngày càng nguy hiểm hơn. Ngoài ra, trẻ còn có thể bị lột da trong giai đoạn này.

Trẻ dưới 1 tuổi mắc bệnh sởi có nguy hiểm không?

CÓ! THẬM CHÍ VÔ CÙNG NGUY HIỂM! Trẻ dưới 1 tuổi có hệ miễn dịch còn non nớt, sức đề kháng yếu nên khi nhiễm sởi rất nguy hiểm, không chỉ gây ra các triệu chứng cấp tính mà còn diễn tiến nhanh gây ra nhiều biến chứng đặc biệt nguy hiểm như:

• Biến chứng liên quan đến đường hô hấp: viêm thanh quản, viêm phế quản, viêm phổi. Thống kê cho thấy, cứ 20 người mắc bệnh sởi thì có 1 người gặp biến chứng viêm phổi dẫn đến tử vong.
• Biến chứng liên quan đến đường tiêu hóa: viêm niêm mạc miệng, viêm ruột, tiêu chảy và nôn mửa.
• Biến chứng liên quan đến thần kinh: được đánh giá là những biến chứng cực kỳ nguy hiểm với tỷ lệ tử vong rất cao như viêm não, viêm màng não, viêm tủy cấp. Ngay cả khi được điều trị khỏi, người bệnh vẫn có thể phải gánh chịu những di chứng nặng nề suốt đời. Ước tính cứ 1.000 trẻ mắc sởi thì có 1 trẻ sẽ bị viêm não hậu nhiễm trùng cấp tính trong vòng 2-30 ngày sau khi nhiễm virus sởi. 1 trong 25.000 trẻ em (1 trong 5.500 trẻ nếu dưới 1 tuổi) mắc bệnh sởi sẽ phát triển bệnh viêm não toàn thể xơ cứng bán cấp (SSPE) với khả năng tử vong cao.
• Biến chứng liên quan đến tai mũi họng: viêm mũi họng bội nhiễm, viêm tai, viêm tai xương chũm. Nguy cơ trẻ mắc viêm tai giữa do sởi cao, thống kê cho thấy cứ 10 trẻ bị bệnh sởi sẽ có 1 trẻ mắc viêm tai giữa.

Bên cạnh đó, sởi còn được biết đến với khả năng làm cạn kiệt nguồn kháng thể của con người, xóa sạch một phần trí nhớ miễn dịch đối với hầu hết các mầm bệnh gặp phải hoặc đã từng tiêm vắc xin trước đây. Giáo sư Di truyền và Y học Gregor Mendel tại Viện Blavatnik tại Trường Y Harvard và Bệnh viện Brigham and Women’s phát biểu: “Mối đe dọa mà bệnh sởi gây ra cho con người lớn hơn nhiều so với những gì chúng ta tưởng tượng trước đây, chính là khả năng xóa trí nhớ miễn dịch của con người, điều này chứng tỏ vắc xin sởi thậm chí còn mang lại nhiều lợi ích lớn hơn những gì chúng ta biết”. (4)

Lý giải về khả năng “xóa trí nhớ miễn dịch” của virus sởi, các chuyên gia cho biết sau khi virus sởi xâm nhập vào bên trong cơ thể, chúng sẽ nhắm vào các tế bào miễn dịch được tìm thấy trong chất nhầy của mũi, cổ họng, các túi khí nhỏ trong phổi, giữa mí mắt hoặc giác mạc để tấn công. Tại đây, virus nhanh chóng nhân lên bên trong tế bào, sau đó lây lan đến những nơi có nhiều tế bào miễn dịch khác như tủy xương, tuyến ức, lá lách, amidan và hạch bạch huyết sau đó phá hủy chúng. Điều này khiến chúng ta rất dễ mắc phải các bệnh lý đã từng mắc trước đây, đặc biệt là nguy cơ đồng nhiễm, bội nhiễm với nhiều bệnh lý khác, dễ gặp các biến chứng nguy hiểm, tỷ lệ tử vong cực kỳ cao.

Cách điều trị sởi cho trẻ dưới 1 tuổi

Hiện, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh sởi nên chủ động phòng bệnh là yếu tố tiên quyết. Trong trường hợp nếu chẳng may trẻ bị nhiễm bệnh, bố mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến các cơ sở y tế hoặc bệnh viện gần nhất để được thăm khám, kiểm tra và điều trị kịp thời. Đặc biệt, trong quá trình điều trị, bố mẹ cần tuân thủ mọi chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

Chuyên gia của Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC khuyến cáo:

• Sởi là bệnh truyền nhiễm lây lan với tốc độ rất nhanh nên nguyên tắc điều trị đầu tiên là cách ly trẻ với những người trong gia đình để hạn chế khả năng lây bệnh trong cộng đồng.
• Trẻ cần được cách ly trong không gian riêng, sạch sẽ, thoáng mát, đủ ánh sáng để nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc, đồng thời giúp trẻ có được tâm lý thoải mái để mau chóng phục hồi sức khỏe.
• Trong trường hợp trẻ bị sốt cao, bố mẹ có thể cho trẻ uống thuốc hạ sốt, giảm đau với liều lượng hợp lý theo chỉ định của bác sĩ. Tuyệt đối không tự ý mua thuốc để tránh xảy ra các hậu quả không mong muốn.
• Vệ sinh mũi, mắt cho trẻ bằng dung dịch nước muối sinh lý (NaCl 0,9%) hoặc dung dịch nhỏ mắt mũi 3-4 lần/ngày.
• Hỗ trợ trẻ tập súc miệng bằng nước sạch (hoặc nước muối sinh lý) khoảng 4 lần/ngày.
• Nếu trẻ gặp đi tiêu chảy khiến cơ thể mất nước, lúc này bố mẹ cần cho trẻ bú nhiều hơn, bổ sung đủ nước, oresol hoặc nước ép trái cây để tránh mất cân bằng điện giải.
• Trong quá trình theo dõi, nếu bố mẹ phát hiện trẻ xuất hiện các triệu chứng bất thường như ban lặn nhưng vẫn sốt, sốt cao kéo dài, co giật, li bì, thở mệt, thở nhanh nông, ho có đờm nhiều hơn, hay nheo mắt vì chói, tiêu chảy, khàn tiếng hoặc mất tiếng, thậm chí là những triệu chứng bất thường khác thì bố mẹ cần nhanh chóng liên hệ với bác sĩ để được can thiệp kịp thời.

Hướng dẫn cách chăm sóc trẻ dưới 1 tuổi mắc bệnh sởi

Bên cạnh điều lo lắng dấu hiệu bệnh sởi ở trẻ dưới 1 tuổi thì nhiều bố mẹ còn có chung lo lắng khác là cách chăm sóc trẻ dưới 1 tuổi mắc bệnh sởi như thế nào để hỗ trợ quá trình điều trị của bác sĩ, đồng thời giúp trẻ có sức đề kháng tốt, mau chóng phục hồi sức khỏe. Dưới đây là cách chăm sóc trẻ dưới 1 tuổi mắc bệnh sởi mà bộ mẹ có thể áp dụng để chăm sóc con hiệu quả:

• Dọn dẹp, giữ vệ sinh khu vực trẻ đang được cách ly và môi trường xung quanh hàng ngày, đảm bảo không gian sống luôn sạch sẽ, thoáng mát, lưu thông không khí tốt.
• Khi trẻ bị sốt, bố mẹ cần ưu tiên cho trẻ mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát, thấm hút mồ hôi tốt để hỗ trợ cơ thể hạ nhiệt. Tuyệt đối không mặc nhiều quần áo hay quấn nhiều lớp vải lên người trẻ.
• Tắm rửa, vệ sinh cơ thể cho trẻ mỗi ngày để rửa trôi các mầm bệnh nguy hiểm đang “trú ngụ” trên da trẻ. Tuyệt đối không áp dụng các quan niệm dân gian như kiêng tắm, kiêng gió bởi các phương pháp này không có cơ sở khoa học, dễ khiến bệnh trở nên trầm trọng hơn.
• Cắt móng tay cho trẻ để tránh việc trẻ ngứa quơ tay gãi gây xước da nhiều hơn.
• Chia nhỏ thành nhiều bữa ăn trong ngày, ưu tiên nấu các món ăn trẻ yêu thích và chế biến theo dạng lỏng như canh, súp, cháo để giúp trẻ vừa dễ ăn vừa đảm bảo nhận đủ hàm lượng dinh dưỡng cần thiết trong một ngày. Lưu ý, các món ăn cần đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và nấu chín kỹ.
• Bổ sung đủ nước, các loại vitamin và khoáng chất cho trẻ, đặc biệt là vitamin A để hạn chế nguy cơ xuất hiện các biến chứng liên quan đến mắt gây viêm loét giác mạc, thậm chí là mù lòa.

Làm sao phòng ngừa bệnh sởi cho trẻ

Để chủ động phòng ngừa bệnh sởi cho trẻ dưới 1 tuổi, các chuyên gia khuyến cáo:

• Hạn chế đưa trẻ đến những nơi đông người và không tiếp xúc với bất kỳ đối tượng nào đang mắc bệnh hoặc có triệu chứng nghi ngờ mắc bệnh bởi sởi lây lan rất nhanh qua đường hô hấp. Nếu phải ra ngoài, bố mẹ cần che chắn kỹ cho trẻ bằng cách quấn khăn trước khi ra ngoài.
• Người mắc bệnh cần được cách ly hoàn toàn, tuyệt đối không tiếp xúc với trẻ để tránh nguy cơ lây nhiễm cao.
• Bố mẹ cần thường xuyên lau dọn, vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, thông thoáng mỗi ngày bởi virus sởi có khả năng tồn tại tới 2 giờ trong không gian nơi người nhiễm bệnh ho hoặc hắt hơi.
• Xây dựng và duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, lành mạnh, đầy đủ chất dinh dưỡng để giúp trẻ tăng cường sức đề kháng chống chọi lại các tác nhân gây bệnh từ môi trường bên ngoài.

• Cuối cùng, cần chủ động cho trẻ tiêm vắc xin phòng bệnh sởi đầy đủ và đúng lịch để giúp cơ thể sản sinh kháng thể đặc hiệu với virus sởi, ngăn chặn nguy cơ mắc bệnh sởi và các biến chứng nặng với hiệu quả vượt trội lên đến 97%.

Hiện nay, có 5 loại vắc xin phòng bệnh sởi cho trẻ em được lưu hành tại Việt Nam với phác đồ tiêm cụ thể như sau:

Tên vắc xin Vắc xin MR Vắc xin sởi đơn MVvac Vắc xin Priorix Vắc xin MMR Vắc xin MMR II Nước sản xuất Việt Nam Việt Nam Bỉ Ấn Độ Mỹ Đối tượng Trẻ em và cả đối tượng người lớn đến 45 tuổi Tiêm cho trẻ từ 9 tháng tuổi trở lên và người chưa có kháng thể sởi Trẻ em từ 9 tháng tuổi và người lớn Trẻ em từ 12 tháng tuổi đến 10 tuổi Trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên và người lớn Lịch tiêm cơ bản Áp dụng lịch tiêm trong chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia:

• Mũi 1: lúc 9 tháng tuổi tiêm vắc xin sởi đơn (MVVAC)
• Mũi 2: lúc 18 tháng tuổi tiêm vắc xin Sởi - Rubella (MR)

Áp dụng lịch tiêm 03 mũi (Nằm trong chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia)

• Mũi 1: mũi đầu tiên khi trẻ đến tiêm (9 - <12 tháng tuổi).
• Mũi 2: MMR 1: ít nhất 3 tháng sau mũi sởi đơn MVVAC.
• Mũi 3: MMR 2: ít nhất 3 năm sau mũi MMR 1.

Trẻ em từ 9 tháng tuổi đến dưới 12 tháng tuổi tại thời điểm tiêm lần đầu tiên (chưa tiêm vắc xin Sởi hay MMR II)

Áp dụng lịch tiêm 03 mũi:

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên trong độ tuổi.
• Mũi 2: cách mũi 1 là 3 tháng.
• Mũi 3: cách mũi 2 là 3 năm hoặc hẹn lúc 4-6 tuổi.

Trẻ em từ 12 tháng tuổi đến dưới 7 tuổi

Áp dụng lịch tiêm 02 mũi:

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên trong độ tuổi.
• Mũi 2: cách mũi 1 là 3 tháng.

Trẻ em từ 7 tuổi và người lớn Áp dụng lịch tiêm 02 mũi:

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên trong độ tuổi.
• Mũi 2: cách mũi 1 là 1 tháng.

Khi có dịch: Khuyến cáo tiêm mũi 3, cách mũi 2 tối thiểu 1 tháng.

Áp dụng lịch tiêm 02 mũi:

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên khi trẻ được 12-15 tháng tuổi.
• Mũi 2: khi trẻ được 4-6 tuổi.

Trẻ từ 12 tháng tuổi - < 7 tuổi (chưa tiêm Sởi đơn hay MMR II)

Áp dụng lịch tiêm 02 mũi:

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: 3 tháng sau mũi 1 (ưu tiên) hoặc hẹn mũi 2 lúc 4-6 tuổi.

Trẻ từ 7 tuổi và người lớn

Áp dụng lịch tiêm 02 mũi:

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: 1 tháng sau mũi 1.

Tại Việt Nam, Hệ thống Tiêm chủng VNVC là hệ thống trung tâm tiêm chủng cao cấp hàng đầu, với hơn 180 trung tâm tiêm chủng quy mô lớn từ Nam ra Bắc. Đây là địa chỉ địa chỉ chích ngừa vắc xin sởi số 1 cho người dân trên toàn quốc.

Các trung tâm tiêm chủng VNVC đều được trang bị kho vắc xin quy mô lớn đạt chuẩn quốc tế, đảm bảo có đầy đủ các loại vắc xin cần thiết cho trẻ em và người lớn với chất lượng tốt nhất, số lượng lớn được nhập khẩu chính hãng và cấp phép lưu hành tại Việt Nam, kể cả những loại vắc xin mới nhất trên thế giới, vắc xin thường xuyên khan hiếm trên thị trường.

Đặc biệt, VNVC luôn có sẵn các loại vắc xin phòng các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác được các tổ chức y tế uy tín trên thế giới khuyến cáo cần cấp thiết tiêm cho mọi lứa tuổi như: vắc xin Sởi - Quai bị - Rubella, vắc xin 5 trong 1, vắc xin 6 trong 1, vắc xin phòng bệnh cúm mùa, vắc xin phòng bệnh viêm phổi do phế cầu khuẩn, vắc xin viêm màng não, vắc xin phòng bệnh thủy đậu, vắc xin phòng bệnh Bạch hầu - Ho gà - Uốn ván,… đáp ứng tốt nhu cầu tiêm chủng phòng bệnh, nâng cao sức khỏe cho hàng chục triệu gia đình Việt.

Để được tư vấn, đặt lịch tiêm vắc xin đăng ký gói vắc xin hoặc tham gia các chương trình ưu đãi, Khách hàng có thể liên hệ trực tiếp với VNVC qua:

• Hotline: 028 7102 6595;
• Fanpage: VNVC - Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất tại đây;
• Để đặt mua vắc xin và tham khảo các sản phẩm vắc xin, Quý khách vui lòng truy cập: vax.vnvc.vn.

Quý Khách hàng có thể tải VNVC Mobile App để tra cứu lịch sử tiêm chủng, quản lý mũi tiêm nhanh chóng bằng 2 link sau:

• IOS (iPhone, iPad,…): https://bit.ly/VNVC_APPSTORE
• Android (Oppo, Samsung, Sony,…): https://bit.ly/VNVC_GGPLAY

Xem ngay hướng dẫn tải App

Trên đây là những thông tin quan trọng về bệnh sởi cũng như giải đáp thắc mắc dấu hiệu bệnh sởi ở trẻ dưới 1 tuổi là gì. Sởi là căn bệnh truyền nhiễm rất nguy hiểm ở trẻ em, do đó bố mẹ cần nắm được các biểu hiện bệnh, hiểu rõ về cách phòng ngừa và điều trị để giúp kiểm soát bệnh tốt và giúp trẻ mau chóng khỏi bệnh. Đặc biệt, nếu trẻ xuất hiện các biểu hiện bất thường khi mắc bệnh, bố mẹ cần đưa bé đến bệnh viện để được hỗ trợ điều trị ngay lập tức.