Tết Trung thu là một lễ hội truyền thống đặc sắc của văn hóa Việt Nam. Vào ngày rằm tháng Tám âm lịch, các gia đình thường chuẩn bị mâm cỗ Trung thu, được sắp xếp tỉ mỉ để mọi người quây quần ngắm trăng. Mỗi vùng miền có cách chuẩn bị mâm cỗ khác nhau. Hãy cùng École Tahu khám phá nét đặc trưng của mâm cỗ ở ba miền trong mùa tết Trung thu qua bài viết dưới đây!
1. Mâm cỗ Trung thu có những gì?
Tết Trung thu, còn gọi là Tết thiếu nhi hay Tết Đoàn viên, là một trong những lễ hội lớn của Việt Nam. Vào ngày này, mâm cỗ tết Trung thu truyền thống không thể thiếu. Dù cách bày biện có sự khác biệt giữa các vùng miền, mâm cỗ cơ bản vẫn bao gồm: hoa tươi, trái cây, và bánh Trung thu để cúng tổ tiên, cùng mâm cỗ ngọt ngoài trời để gia đình phá cỗ và ngắm trăng.
Bánh Trung thu
Bánh Trung thu Trong mâm cỗ ngày rằm tháng Tám, bánh dẻo và bánh nướng là hai món không thể thiếu. Bánh Trung thu tượng trưng cho lời chúc về cuộc sống tròn đầy, viên mãn. Chúng cũng là biểu tượng của lòng biết ơn đối với đất trời vì một năm bình an và mùa màng bội thu.
- Bánh dẻo có lớp vỏ bánh trắng trong tựa như vầng trăng ngà mang lại ý nghĩa đoàn viên.
- Bánh nướng tượng trưng cho tình thân vượt qua mọi gian nan thử thách vẫn chở che, đùm bọc nhau.
Trước đây, bánh Trung thu thường chỉ có nhân thập cẩm hoặc đậu xanh, với hình vuông đơn giản hoặc hình con cá, con lợn dành cho trẻ em. Ngày nay, bánh dẻo và bánh nướng đã được biến tấu với nhiều loại nhân phong phú và trang trí cầu kỳ, bắt mắt hơn.
>>> Tìm hiểu thêm: Khóa học làm bánh Trung thu tại Hải Phòng
Các loại bánh kẹo khác
Ngoài bánh Trung thu thì trong mâm cỗ, người ta cũng chuẩn bị các loại bánh kẹo khác để đa dạng đồ ăn cho bọn trẻ “phá cỗ”.
Trong rất nhiều các mâm cỗ, người ta sẽ đặt những chiếc bánh kem lớn được trang trí theo chủ đề Trung thu có chú cuội, chị hằng, thỏ trắng, cây đa, hay đầu kỳ lân
>>> Tìm hiểu thêm: Mẫu bánh kem Trung thu đẹp
Các loại đèn truyền thống
Trong Tết Trung thu, những chiếc đèn truyền thống như đèn ông sao, lồng đèn cá chép, đèn kéo quân, đèn con thỏ, và đèn cù là vật không thể thiếu để trang trí cùng mâm cỗ. Sau khi gia đình phá cỗ ngắm trăng, những chiếc đèn này sẽ được phát cho các bé để đi rước đèn.
Đèn ông sao tượng trưng cho Ngũ hành và mặt trăng trong đêm rằm, biểu thị ước nguyện bình an và may mắn. Đèn cá chép mang ý nghĩa hy vọng và sự kiên trì trước mọi thử thách. Đèn kéo quân thể hiện lòng hiếu thảo và tình yêu thương.
Mâm ngũ quả Mâm ngũ quả truyền thống thường bao gồm nhiều loại trái cây, nhưng không thể thiếu một số loại quả đặc trưng:
- Quả hồng: biểu tượng của sức sống và niềm tin hy vọng.
- Quả bưởi: thể hiện mong muốn bình an, may mắn cho các thành viên trong gia đình, đồng thời tượng trưng cho sự đầy đủ, sung túc.
- Quả lựu: biểu thị sự sinh sôi, con cháu đông đúc, gia đình hạnh phúc.
- Quả na: tượng trưng cho ước nguyện trường thọ.
Ngoài ra, mâm cỗ tết Trung thu còn có thêm chuối, thanh long, hoặc các loại quả khác để tạo nên sự phong phú, đa dạng và đẹp mắt.
2. Ý nghĩa của mâm cỗ Trung thu
Theo truyền thống, mâm cỗ ngày rằm tháng 8 được chuẩn bị để cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu và công việc thuận lợi. Vì vậy, mâm cỗ tết Đoàn Viên thường được bày trí đẹp mắt, với đủ loại quả xanh đỏ, thể hiện sự cân bằng âm dương. Mâm cỗ trước tiên là để dâng cúng tổ tiên và cảm tạ trời đất, sau đó là để gia đình phá cỗ, ngắm trăng, và cầu mong những điều tốt lành.>>> Tìm hiểu thêm: Các câu chuyện thú vị về nguồn gốc bánh trung thu
3. Những đặc trưng trong cách bày mâm cỗ ở ba miền tết Trung thu
Ở mỗi vùng miền, cách bày biện mâm cỗ tết Trung thu có nét riêng. Hãy cùng Mediamart khám phá những đặc trưng của mâm cỗ tại ba miền Bắc, Trung, Nam:
Mâm cỗ tết Trung thu miền Bắc
Tháng 8 đánh dấu mùa thu ở miền Bắc, với thời tiết mát mẻ và chuẩn bị cho Tết Trung thu từ đầu tháng. Mâm cỗ miền Bắc được bày biện cầu kỳ và tinh tế, với các loại quả, bánh mang đậm dấu ấn mùa thu như cốm xanh, hồng chín, trà ướp sen, và hoa nhài. Vì đây cũng là ngày Tết dành cho thiếu nhi, mâm cỗ được trang trí rực rỡ với chó bông từ bưởi, ông tiến sĩ giấy, lồng đèn, bánh nướng, và bánh dẻo hình cá hay đàn lợn.
Mâm cỗ tết Trung thu miền Trung
Ở miền Trung, mâm cỗ tết Trung thu đơn giản hơn so với miền Bắc. Người dân nơi đây thường cúng những gì sẵn có, thể hiện lòng thành kính và thành tâm với tổ tiên. Mâm cỗ vẫn có đủ bánh nướng, đèn truyền thống, hoa quả, nhưng trọng tâm là các hoạt động diễn xướng và trò chơi đặc trưng như thả đèn hoa đăng và lễ hội đèn lồng.
Mâm cỗ tết Trung thu miền Nam
Miền Nam xem Tết Trung thu là Tết đoàn viên. Mâm cỗ ở đây cũng bao gồm bánh dẻo, bánh nướng, và mâm ngũ quả, nhưng có sự khác biệt với các loại quả như mãng cầu, đu đủ, xoài, dừa, và sung, thể hiện mong ước “cầu đủ vừa xài sung sướng.”
Đặc biệt, mâm cỗ miền Nam còn có ba quả dứa đặt làm chân đế, tượng trưng cho sự vững vàng và mong muốn gia đình đông con, nhiều cháu. Với cộng đồng người Hoa lớn, Tết Trung thu ở miền Nam cũng nổi bật với các hoạt động múa lân sư rồng và trình diễn hoa đăng.
Trên đây chúng ta đã cùng tìm hiểu về mâm cỗ Trung thu, mong rằng những thông tin này giúp bạn hiểu rõ về nét văn hóa về ngày tết Trung thu cho bạn. Và hãy theo dõi các bài viết tiếp theo của Tahu để được cập nhật thông tin hữu ích về thế giới bánh ngọt, nghề bánh.
