Căng thẳng, sợ hãi khi xét nghiệm dương tính, phải cách ly điều trị Covid-19 khiến người bệnh có thể mắc Hội chứng trái tim tan vỡ với cơn đau thắt ngực, khó thở…
Vừa qua, một phụ nữ 65 tuổi được đưa đến khoa Cấp cứu BVĐK Tâm Anh TP HCM với biểu hiện đau ngực, khó thở, đau họng, ho có đờm… Bà có kết quả dương tính với Covid-19 sáu ngày trước đó.
Sau khi thăm khám, thực hiện các kiểm tra cận lâm sàng, loại trừ khả năng bệnh mạch vành, bác sĩ cho biết bà mắc hội chứng Takotsubo (Trái tim tan vỡ) - một hội chứng hậu Covid-19.
Phân biệt Hội chứng Takotsubo và nhồi máu cơ tim cấp
ThS.BS Huỳnh Thanh Kiều - Trưởng khoa Nội tim mạch 1, BVĐK Tâm Anh TP HCM cho biết, Hội chứng Takotsubo - thường được gọi là “Hội chứng trái tim tan vỡ” còn có tên gọi khác là bệnh cơ tim do căng thẳng. Đây là bệnh lý xảy ra bởi sự suy yếu của tâm thất trái, buồng bơm chính của tim, dẫn đến biểu hiện đau ngực và khó thở. Các triệu chứng của bệnh tương tự như một cơn nhồi máu cơ tim cấp, nhưng được kích hoạt bởi các sự kiện gây căng thẳng chứ không phải do tắc nghẽn trong lòng mạch vành. Hội chứng Takotsubo có thể gây tử vong nhưng trường hợp này khá hiếm gặp. Hầu hết bệnh nhân hồi phục trong vài ngày hoặc vài tuần.
Hội chứng Takotsubo xảy ra do sự gia tăng đột ngột của adrenalin (một loại hormone được giải phóng khỏi tuyến thượng thận) và các phân tử căng thẳng khác trong cơ thể. Hội chứng này thường là kết quả của chứng căng thẳng nghiêm trọng về tình cảm hoặc thể chất, chẳng hạn như bệnh đột ngột, mất người thân, tai nạn nghiêm trọng, kinh doanh thua lỗ, biến cố ly hôn… Điều này lý giải tại sao những người nhiễm SARS-CoV-2 có nguy cơ gặp phải hội chứng này. Tâm lý lo lắng, căng thẳng khi nhận kết quả dương tính, cộng với việc phải cách ly để điều trị Covid-19 khiến người bệnh luôn trong trạng thái bi quan, sợ hãi thậm chí trầm cảm, nên rất dễ bị Hội chứng trái tim tan vỡ.(1)
Gần như không thể phân biệt được các triệu chứng Takotsubo với triệu chứng của một cơn đột quỵ tim. Cả hai đều có chung biểu hiện tức ngực, khó thở, nhịp tim không đều, mất ý thức hoặc ngất xỉu. Chính vì thế, phương pháp đo điện tâm đồ (ECG) khó lòng phân biệt được đoạn ST chênh lên là do đau tim hay hội chứng Takotsubo. Để có được chẩn đoán xác định, bác sĩ cần tìm những điều sau đây:
- Không có bằng chứng trên phim chụp mạch về sự tắc nghẽn trong lòng động mạch vành - nguyên nhân phổ biến nhất của nhồi máu cơ tim (hay còn gọi đột quỵ tim).
- Sự gia tăng nhanh chóng (nhưng ít) các dấu ấn sinh học tim - những chất được giải phóng vào máu khi tim bị tổn thương. Khác với nhồi máu cơ tim cấp, các dấu ấn sinh học tim tăng chậm hơn nhưng đạt đỉnh cao hơn.
- Siêu âm tim hoặc các cận lâm sàng khác cho thấy những chuyển động bất thường thành của tâm thất trái. Bất thường phổ biến nhất trong bệnh cơ tim Takotsubo là phần mỏm của tâm thất trái bị phồng lên giống như hình quả bóng. Trong quá trình co lại (tâm thu), tâm thất phình ra này có hình dáng giống như tako-tsubo - một cái bẫy được ngư dân Nhật Bản sử dụng để bắt bạch tuộc.
Điều trị và phòng ngừa hội chứng Takotsubo
Theo ThS.BS Huỳnh Thanh Kiều, không có phương pháp điều trị tiêu chuẩn nào cho Hội chứng trái tim tan vỡ. Lựa chọn phương pháp nào phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và việc người bệnh có bị huyết áp thấp hoặc có dấu hiệu của sung huyết phổi hay không. Các bác sĩ lâm sàng thường kê toa các loại thuốc điều trị suy tim tiêu chuẩn như thuốc chẹn beta, thuốc ức chế men chuyển và thuốc lợi tiểu. Đối với những bệnh nhân bị xơ vữa động mạch, bác sĩ có thể cho dùng aspirin và statin.
Trong một số trường hợp, thuốc chẹn beta (hoặc thuốc chẹn alpha và beta kết hợp) được bác sĩ chỉ định dùng lâu dài để giúp ngăn ngừa bệnh tái phát. Các loại thuốc này hoạt động bằng cách giảm tác dụng của adrenaline và các hormone căng thẳng khác - nguyên nhân gây ra hội chứng Takotsubo.
Hầu hết bệnh nhân Takotsubo hồi phục hoàn toàn trong vòng 1-2 tháng. Tuy số ca tử vong của bệnh lý này rất hiếm, nhưng bệnh nhân có thể gặp phải những biến chứng như suy tim (xảy ra ở khoảng 20% bệnh nhân), hình thành cục máu đông, loạn nhịp tim (nhịp tim bất thường), tắc nghẽn dòng máu từ tâm thất trái và vỡ thành tâm thất.
Để phòng ngừa di chứng Takotsubo, bệnh nhân Covid-19 cần giữ tâm lý bình tĩnh, thoải mái, lạc quan trong suốt thời gian điều trị coronavirus. Đồng thời, học cách kiểm soát căng thẳng, ví dụ như tập thể dục thường xuyên, thiền để làm dịu tâm trí; xem phim, đọc sách, kết với với người xung quanh qua mạng xã hội để xua tan cảm giác cô đơn, lấy lại niềm vui và sự lạc quan để đối phó với bệnh dịch.(2)
Trung tâm Tim mạch BVĐK Tâm Anh là nơi tiếp nhận và điều trị cho nhiều bệnh nhân bị di chứng hậu Covid-19 như hội chứng Takotsubo, cục máu đông, viêm cơ tim, suy tim, rối loạn nhịp tim… Nơi đây quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực tim mạch, được trang bị đầy đủ các loại máy móc hiện đại, giúp phát hiện sớm các bệnh lý về mạch vành, van tim, cơ tim, loạn nhịp tim, tăng huyết áp…, từ đó có phác đồ điều trị sớm và đạt hiệu quả cao.
Ngoài ra, Trung tâm Tim mạch, BVĐK Tâm Anh còn phối hợp chặt chẽ với các chuyên khoa khác như Trung tâm xét nghiệm, Trung tâm chẩn đoán hình ảnh, khoa Ngoại tổng quát, Nội soi tiêu hóa, Sản phụ khoa, Nội tổng quát (Hô hấp, Huyết học, Tiêu hóa…)… giúp điều trị toàn diện cho người bệnh có nhiều bệnh lý đi kèm.
